પાઠ ૧૮ - સંથારાનો પાઠ

અપચ્છિમ - બીજું કાંઈ કામ કરવું રહ્યું નથી
મારણંતિયં - મરણને અંતે
સંલેહણા - તપથી શરીર અને કષાયનું શોષણ કરવાની ક્રિયા
પોષધશાલાપોંજીને - સંથારો કરવાની જગ્યા વાળી સાફ કરીને
ઉચ્ચારપાસવણ ભૂમિકા પડિલેહીને - દિશા તથા પેશાબની જગ્યા નજરે જોઈને
ગમણાગમણે - જતાં આવતાં જીવ (કચર્યા) ચંપાણા હોય તેનું
પડિક્કમીને - પ્રાયક્ષ્ચિત લઈને
દર્ભાદિક સંથારો સંઘરીને - ડાભ વગેરેની પથારી પાથરીને
દર્ભાદિક સંથારો દુરુહીને - ડાભ વગેરેની પથારી ઉપર બેસીને
પૂર્વ તથા ઉત્તર દિશી - પૂર્વ કે ઉત્તર દિશા તરફ
પલ્યં-કાદિ આસને બેસીને - પલાંઠી વાળીને અથવા શક્તિ પ્રમાણે આસન વાળીને
કરયલ સંપરિગ્ગહિયં - બે હાથ જોડીને
સિરસાવત્તર્ય - મસ્તક આવર્તન કરીને
મત્થએ અંજલિ કટ્ટુ - માથા ઉપર બે હાથ જોડેલા રાખીને
એવં વયાસી – એમ કહે
નમોત્થુણં – નમસ્કાર હોજો
અરિહંતાણં – અરિહંત દેવને
ભગવંતાણં – ભગવંતને
જાવ સંપત્તાણં – યાવત મોક્ષ પહોંચેલાઓને

એમ અનંતા સિધ્ધને નમસ્કાર કરીને વર્તમાન પોતાના ધર્મગુરુ ધર્માચાર્ય ને નમસ્કાર કરીને પૂર્વે જે વ્રત આદર્યા છે તે આલોવી-સંભારીને

પડિકમ્મી – પ્રાયશ્ચિત લઇને
નિંદી – દોષોની નિંદા કરીને
નિઃશલ્ય થઇને – ત્રણ પ્રકારના શલ્ય રહિત થઇને
સવ્વં પાણાઇવાયં પચ્ચક્ખામિ – સર્વ પ્રકારે જીવ હિંસા કરવાની બંધી કરીને
સવ્વં મુસાવાયં પચ્ચક્ખામિ – સર્વ પ્રકારનું જૂઠું બોલવાની બંધી કરીને
સવ્વં આદિન્નાદાણં પચ્ચક્ખામિ – સર્વ પ્રકારની ચોરી કરવાની બંધી કરીને
સવ્વં મેહુણં પચ્ચક્ખામિ – સર્વથા મૈથુનની બંધી કરીને
સવ્વં પરિગ્ગહં પચ્ચક્ખામિ – સર્વથા દોલત રાખવાની બંધી કરીને
સવ્વં કોહં પચ્ચક્ખામિ – સર્વથા ક્રોધ કરવાની બંધી કરીને
જાવ મિચ્છાદંસણસલ્લં – મિથ્યા દર્શન શલ્ય
અકરણિજ્જ જોગં પચ્ચક્ખામિ – ન સેવવા જોગને ત્યજુ છું
જાવજ્જીવાએ - જ્યાં સુધી જીવું ત્યાં સુધી
નિવિહં - ત્રણ કરણે કરી
નિવિહેણં - ત્રણ જોગે કરી
ન કરેમિ - હું પાપ કરું નહિ
ન કારવે મિ  - બીજા પાસે કરાવું નહિ
કરંતંપિ અન્નનં સમણુજાણામિ - પાપ કરનારને અનુમોદન આપવું નહિ, અને ભલું જાણવું નહિ
મનસા - મને કરી
વયસા - વચને કરી
કાયસા - કાયાએ કરી
એમ અઢારે પાપસ્થાનક પચ્ચક્ખીને - એમ અઢારે પ્રકારે પાપની બંધી કરીને
સવ્વં - સર્વ પ્રકારના
અસણં - અન્ન
પાણં - પાણી
સાઈમં ખાઈમં - મેવો મુખવાસ
ચઉવ્વિહં પિ આહારં પચ્ચક્ખામિ - એ ચાર પ્રકારના આહારની બંધી કરીને
જાવજ્જીવાએ - જીવું ત્યાં સુધી
એમ ચારે આહાર પચ્ચક્ખીને - એ ચારે પ્રકારના આહારની બંધી કરું છું
જં પિયં - જે પણ અને
ઈમં શરીરં - આ મારું શરીર
ઈટું - ઈષ્ટકારી
કંતં - કાંત, સુંદર
પિયં - પ્રિય
મણુન્ન - મનગમતું
મણાંમં - મનને અતિ વહાલું
ધિજ્જં - ધીરજ દેનાર
વિસાસીયં - વિશ્વાસના ઠેકાણાવાળું
સમય - માનવા યોગ્ય
અણુમયં - વિશેષ માનવા યોગ્ય
બહુમયં - ઘણું માનવા યોગ્ય
ભડં કરડંગ સમાણં - ઘરેણાંના ડાબલા સમાન
રયણ કરડંગ ભૂયં - રત્નના કરંડિયા સમાન
માણં સીયં - રખે ટાઢ વાય
માણં ઉણ્હં - રખે તાપ લાગે
માણં ખુહા - રખે ભૂખ કલાગે
માણં પીવાસ - રખે તરસ લાગે
માણં બાલા - રખે સાપ કરડે
માણં ચોરા - રખે ચોર હેરાન કરે
માણં દંસા - રખે ડાંસ કરડે
માણં મસગા - રખે મચ્છર કરડે
માંણ વાહિયા - રખે વ્યાધી ઉપજે
પિત્તિયં - રખે પિત્ત થાય
સંભિમં - ભ્રમ ચક્કર આવે
સન્નિવાઈમં - સન્નેપાત થાય
વિવિહા રોગાયંકા - રખે વિવિધ પ્રકારના રોગ ઉત્પન્ન થાય
પરિસહોવસગ્ગા - (૨૨ પ્રકારના) પરિષહો તથા ઉપસર્ગો થાય
ફાસાફુંસંતી - એવી રીતના સ્પર્શ થયે થકે
એયં પિયેણં - એવું મારું શરીર વહાલું તે
ચરિમેહિ - છેલ્લા
ઉસાસનિસાસેહિં - શ્વાસોશ્વાસ સુધી
વોસિરામિ - તજું છું
તિ કટું - એમ કરીને
એમ શરીર વોસિરાવીને - એમ શરીરને તજી દઈને
કાલં અણવકંખમાણે વિહરિસ્સામી - મ્રુત્યુને અણવાંછતો થકો વિચરીશ
એવી સદહણ પ્રરૂપણાએ કરી, અણસણનો અવસર આવ્યે, અણસણ કરું, તે વારે સ્પર્શનાએ કરી શુધ્ધ હોજો
એવા અપચ્છિમ મારણંતિયં - મરણને અંતે કાંઇ વસ્તુ બાકી નહિ
સંલેહણા - આત્માને માઠા કામથી દૂર કરવાના
ઝુસણા - અણસણ સેવવાના
આરાહણાના - આરાધના કરવાના
પંચઅઈયરા - પાંચ અતિચાર
જાણિયવ્વા - જાણવા
ન સમાયરિવ્વા - આચરવા નહિ
 તં જહા તે આલોઉં - તે જેમ છે તેમ કહું છું
ઈહલોગાસપ્પઓગે - આ લોકના સાંસારિક સુખની ઈચ્છા કરી કે મરીને મોટા રાજા થઉં વગેરે
પરલોગાસંસપ્પઓગે - પરલોકના સુખની ઈચ્છા કરે કે મરીને મોટો દેવતા થાઉં
જીવીયા સંસપ્પઓગે - જીવવાની ઈચ્છા કરે (ઝાઝા દિવસ જીવું તો ઠીક જેથી સંથારો લંબાય તો લોકમાં મારી આબરૂ વધે)
મરણા સંસપ્પઓગે - મરણની ઈચ્છા કરું (બહું દુઃખ પામું છું તેથી હવે તુરંત મરી જાઉં તો ઠીક)
કામભોગાસંસપ્પઓગે - (સંથારામાં) કામભોગની ઈચ્છા કરે
તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડમ - મારૂં પાપ મિથ્યા થાઓ
એમ સમકિત પૂર્વક - એમ પૂર્વે કહેલા સમકિતના પાઠથી
બાર વ્રત સંલેખ્ણા સહિત - બાર વ્રત્ સંથારાના પાઠ સહિત નવ્વાણુ અતિચાર
એને વિષે જે કોઈ અતિક્રમ વ્યતિક્રમ, અતિચાર, અનાચાર થયો હોય તો
અણસાર - તે વસ્તુ ભોગવે એટલે બંધી ભાગે તેનું નામ
તસ્સ મિચ્છામિ દુક્કડમ - મારૂં પાપ મિથ્યા થાઓ

<< આ પહેલા                              હવે પછી >>